تخت بیمارستانی کم‌تر از میانگین جهانی بدون سیستم ارجاع!

در نمودار زیر مدت زمان انتظار بیماران برای دسترسی به پزشک عمومی و جراحی غیرضروری نشان داده شده‌ است. شهروندان آمریکایی برای دسترسی به پزشک عمومی به‌طور میانگین ۲۱ روز باید منتظر بمانند همچنین مهلت انتظار آنها برای انجام جراحی‌های غیراورژانسی، ۲۸ روز است. در انگلستان مدت زمان انتظار برای ویزیت پزشک عمومی و جراحی غیراورژانسی به ترتیب ۱۰ و ۶۲ روز است. مدت انتظار شهروندان اسپانیا نیز برای انجام هر یک از این نوع جراحی‌ها باید ۷۷ روز است  و ۹ روز باید منتظر بمانند تا پزشک عمومی را ببیند.

 

تعداد کم تخت بیمارستانی و مدت زمان انتظار

سرانه تخت‌های بیمارستانی در ایران حدود ۱.۶ تخت به ازای هر ۱۰۰۰ نفر است. این تعداد فاصله زیادی با استاندارد جهانی دارد. این کمبود نه‌تنها به کاهش کیفیت و سرعت ارائه خدمات درمانی منجر می‌شود، بلکه بخشی از ظرفیت محدود بیمارستان‌ها به اقدامات غیرضروری اختصاص می‌یابد. نبود سیستم ارجاع و پزشک خانواده به تشدید این مسئله دامن زده است و باعث می‌شود بسیاری از بیماران به جای آنکه در نوبت‌های منطقی و بر اساس اولویت‌های درمانی خدمات بگیرند، بر اساس عرضه و تقاضا به بیمارستان‌ها مراجعه کنند. افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی به سطح استاندارد‌های جهانی و همچنین بهینه‌سازی سیستم درمان با تمرکز بر خدمات تخصصی و مدیریت بهتر ظرفیت‌ها از اقدامات ضروری برای بهبود وضعیت کنونی به شمار می‌رود.

هادی یزدانی -پزشک و کارشناس این حوزه- به فراز می‌گوید: «در اغلب کشور‌ها سرانه تخت‌های بیمارستانی از کشور ما بیشتر است. یک بیمار ایرانی برای انجام یک جراحی مانند سنگ کیسه صفرا ظرف چند روز می‌تواند در بیمارستان بستری شود ولی به دلیل عدم وجود سیستم ارجاع در ایران، بخشی از مراجعه‌ها و خدمات را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. در این حالت تخت‌های بیمارستانی به جای آن‌که کارکرد اصلی خود را داشته باشند، به بازار عرضه و تقاضا وابسته می‌شود. بسیاری اوقات بیماران برای دسترسی به پزشکان و نیرو‌های متخصص باید انتظار زیادی را تحمل کنند. برخی افراد از کشورهای دیگر برای بعضی جراحی‌ها به ایران می‌آیند زیرا می‌توانند سریع‌تر و ارزان‌تر به این خدمات دسترسی پیدا کنند. در کشور‌های دیگر تخت‌های بیمارستانی در یک سلسله مراتبی به بیماران اختصاص داده می‌شود مانند بیماران اورژانسی. البته کل ساز و کار آن سیستم‌ها مورد تایید ما نیست. در آن کشور‌ها بیماران اورژانسی احصاء می‌شوند و بر اساس سیستم ارجاع‌دهی سریعا آنها را مورد درمان قرار می‌دهند. اما در سایر موارد مانند انجام جراحی‌های غیر اورژانسی افراد باید منتظر دریافت خدمات بمانند. تعداد تخت‌های بیمارستانی این کشور‌ها از ایران بیشتر است اما بدان معنا نیست که الزاما سریع‌تر خدمات درمانی ارائه می‌شود.

سرازیری اقدامات غیرضروری به سیستم بهداشت و درمان

او در ادامه می‌گوید: «سیستم ارجاع و پزشک خانواده در سایر کشور‌ها مشخص می‌کند چه کسی در چه بازه‌ای می‌تواند چه نوعی از خدمات درمانی دریافت کند. در این حالت است که تخت‌های بیمارستان به موارد اورژانسی اختصاص داده می‌شود. همچنین ظرفیت پزشکان برای ویزیت بیماران نیز در نظر گرفته می‌شود و این‌گونه نیست که یک پزشک در مدتی محدود، تعداد زیادی بیمار ویزیت کند. با این روش، سیستم بهداشت و درمان  تقاضا‌ها را کنترل می‌کند. در ایران تعداد تخت‌های بیمارستانی از استاندارد جهانی پایین‌تر است و با همین تعدادِ کمِ تخت‌های بیمارستانی نیز، حجمی از اقدامات غیرضروری به سمت سیستم بهداشت و درمان  سرازیر می‌شود و ظرفیت تخت‌های تخصصی کاهش می‌یابد. تعداد تخت بیمارستانی در ایران باید به استاندارد جهانی برسد و تخت‌ها باید تخصصی باشند. از سوی دیگر همزمان نباید همه ظرفیت تخت‌ها اشغال شوند و اقتصاد سلامت سیستم درمان نیز باید به گونه‌ای باشد که از ظرفیت‌ها به درستی استفاده شود. برقراری تناسب بین این موارد اهمیت زیادی دارد.»